Overwinteren: hoeveel training heeft je paard in de winter nodig?
De winterperiode is voor veel mensen, vooral voor hen met alleen een buitenbak, een periode dat er vaak minder of niet getraind wordt. Nu we wegens Covid 19 ook geen wedstrijden kunnen rijden is er voor sommigen bovendien minder motivatie dan normaal om (goed) te blijven trainen. Toch is het belangrijk bewust om te gaan met rust, verlaging van de trainingsintensiteit en trainingsopbouw na een rustperiode.
Voorbereiding op het groene seizoen
In het voorjaar komen de kriebels om weer serieus te gaan rijden meestal wel weer terug. Het weer wordt beter, de dagen langer, de bak is weer droog en het groene seizoen, inclusief mooie wedstrijden, dient zich aan. Voor veel ruiters reden om weer vol aan de gang te gaan.
Maar waar doe je goed aan als het gaat om je paard? Zo nu en dan rustig aan doen is helemaal niet verkeerd. Sterker nog, ik ben er een voorstander van om rustige periodes bewust in te plannen. Het paard kan dan fysiek en mentaal bijkomen van eerder geleverde inspanningen. Een paard dat het jaar rond steeds moet blijven presteren kan uiteindelijk oververmoeid of overtraind raken, minder plezier in zijn werk krijgen of zelfs geblesseerd raken. Alles valt of staat bij een goede balans tussen belasting en belastbaarheid.
Verminderde belastbaarheid van het paard na langere tijd rust
Een paard dat in de winter echter grotendeels vrijaf krijgt zal in eerste instantie wellicht lekker kunnen ontspannen en bijkomen van het seizoen. Binnen enkele weken zal echter ook zijn belastbaarheid achteruit gaan. Zo zal de conditie minder worden, spierkracht verminderen, lenigheid minder worden en stabiliteit afnemen als dit niet getraind wordt. Ook de sterkte van bijvoorbeeld peesweefsel neemt af.
Als een ruiter na een periode van enkele maanden rust het paard weer oppakt om te trainen zal dit paard ogenschijnlijk makkelijk dit werk weer oppakken. Het paard weer immers nog wat er van hem of haar verwacht wordt. De oefeningen en de hulpen kent hij nog en een motorisch programma dat eenmaal goed aangeleerd is verleert een dier (of een mens, denk aan fietsen) niet meer zomaar. Maar dat wil niet zeggen dat het lichaam ook echt al klaar is om weer prestaties te leveren!
De kans op overbelasting is bij een lagere belastbaarheid van het lichaam (wat logisch is na een winter rust) groter. Daarmee is ook de kans op ongemakken en zelfs blessures bij het paard aanzienlijk groter. Dat een paard iets voor je doet wil namelijk niet zeggen dat het ook kan…
Opbouw van je paard na een rustperiode
Er zijn verschillende manieren om hiermee om te gaan. In de eerste plaats kun je kiezen voor een langere trainingsopbouw na een periode van rust. Neem niet enkele weken maar enkele maanden voor de wederopbouw. Zorg in de opbouw voor voldoende trainingsprikkels (ongeveer om de dag) maar ook voor voldoende rust (na een training die op dat moment al meer is dan het paard gewend is zo’n 48 uur hersteltijd geven en dus niet zwaar trainen). Bouw geleidelijk uit in trainingsduur, frequentie en intensiteit. Hoe lang dit duurt is uiteraard afhankelijk van de duur en het soort rustperiode gedurende de winter (of in een ander seizoen) en van het gewenste niveau voor aanvang van de wedstrijden. Voor een paard dat 1.40m springt ligt dit uiteraard anders dan voor een paard dat BB springt. Toch is een goede voorbereiding voor ieder paard van belang!
Een andere manier om om te gaan met het vermijden van overbelasting na een periode van rust is om in de periode toch nog licht te blijven trainen. Je zou kunnen overwegen het paard 2-3 weken rust te geven, waarbij hij bij voorkeur wel blijft bewegen. Denk aan weidegang, paddock, stappen of enkele keren per week heel licht en ontspannen longewerk (let wel op: voor sommige paarden is longeren toch een behoorlijke inspanning). Na die periode zou je de training weer kunnen hervatten maar dan met een lagere frequentie en intensiteit dan normaal. Is je bak echt te nat, maar wil je niet teveel conditie en spierkracht verliezen? Rij dan bijvoorbeeld 2x per week naar een accommodatie waar je wel kunt trainen. Door toch licht te blijven trainen verlies je beduidend minder van de fysieke aanpassingen die het paard gedaan had in de periode dat hij flink werd getraind. Door op deze manier het lichaam toch te blijven prikkelen middels lichte trainingen ben je in de aanloop naar het seizoen minder lang bezig om het paard weer in vorm te krijgen.
Springpaarden: bouw ook de springtraining tijdig weer op
Voor springruiters is er nog een specifiek punt van aandacht: het springen. Gedurende het seizoen springt een paard vaak minimaal 1x per week, soms vaker. In die periodes moet je er soms voor waken niet te vaak te springen om het lichaam niet onnodig te belasten. Iedere sprong heeft toch een behoorlijke impact. Internationale springruiters zullen daarom thuis vaak slechts lage hindernisjes springen. Puur om de controle te oefenen en te gymnastiseren. De meer belastende hoge sprongen worden vooral op concours gesprongen.
Het lichaam van een springpaard moet echter wel voorbereid blijven op zowel afzet als landing van de sprongen op het niveau waarop hij loopt. Vooral de landing vraagt veel van onder andere de pezen, gewrichten en spieren.
Als een paard langere tijd weinig, niet of echt alleen maar veel lager dan zijn niveau springt kan hij essentiële belastbaarheid gaan missen om hogere sprongen op te vangen. Zorg daarom dat je een paard tijdig voorbereid op zijn eigen niveau, zonder daarbij direct teveel te vragen. Ook hier is het belangrijk te doseren en een goede balans tussen rust en trainingsprikkels te creëren.
Kies bewust voor rust of een lagere trainingsintensiteit voor je paard en bouw rustig op
Kies dus bewust wat je met je paard doet in periodes dat training niet goed mogelijk is door bijvoorbeeld weersomstandigheden of tijd. Vaak zijn lichte onderhoudstrainingen voor paard en ruiter fijner dan maanden niet trainen en daarna weer alles te moeten opbouwen.
Is het niet mogelijk om te blijven trainen zorg dan voor een periode van minstens enkele maanden om het paard weer op te bouwen. En nogmaals: het paard zal, als je het anders doet, meestal ook zijn best voor je blijven doen, maar pijntjes, ongemak (vaak ongemerkt) en blessures liggen op de loer. Ga dus bewust om met rust en opbouw en houd je paard gezond, zodat je samen hopelijk kunt genieten van weer een mooi seizoen!
P.S. Hoeveel, hoe lang en op welke manier je het beste kunt trainen en opbouwen verschilt per paard en is afhankelijk van vele factoren. Neem bij twijfel contact op met iemand die verstand heeft van trainingsopbouw of -fysiologie, zoals je dierenfysiotherapeut of een inspanningsfysioloog.
Wil je graag meer leren over het paardenlichaam? Bekijk dan ons cursusaanbod.
